Quo vadis pedicab?

Martes ng gabi. Tumawag ako kay Angel para itanong kung ano ang hapunan. Tinapa at adobong kangkong. Katakam-takam. Kaya imbes na sumama ako sa tropa para sa after-work dinner sa malapit at murang kainan saan man sa paligid ng Southern Luzon State University, pagkarinig ko sa kung ano ang ulam namin, hindi na lang ako sumama. Pero hindi natapos sa ulam ang balita sa akin ng aking asawa. Nanonood daw siya ng balita sa channel 2 habang kinakausap ako sa telepono. Umatras na raw sa presidential race si Mar Roxas kasama ang bilin na parang ganito: “bahala na si Noynoy Aquino kung tatakbo siyang pangulo” ng bansa nating kahapis-hapis.

Matagal bago nag-sink-in sa akin ang balita. Umuwi ako sa bahay sakay ng tricycle. Hinarap ang hapunan. Gaya ng nakaugalian ko, dinala ko sa sala ang pagkain. Ipinatong sa mesang rumirilyebong dining table kung gusto kong manood ng telebisyon habang ngumunguya. Pinanood ko ang maraming live coverage sa Club Filipino sa Greenhills. At naroon nga, tutok na tutok, ang mukha ni Mar, Korina, at buong plethora ng kaniyang partido, umiiyak dahil sa pag-atras ni Mar. Pero natutuwa din daw sila sa ipinakitang sakripisyo ng dugong-bughaw na presidentiable. Bumalandra ang maraming pagbati sa “kabayanihan” ni Mar kapalit daw ang pag-isip muna sa kapakanan ng bayan kaysa sa personal na interes nitong maging residente ng palasyo.

Sa isip ko, umatras si Mar dahil nangamote sa huling sarbey. Hindi sakripisyo ang ginawa kundi pag-atras sa isang losing battle. Napagdili-dilihan siguro ni Mar na mas may fighting chance si Noynoy kaysa sa kanya. Sa pagitan ng nguya sa dahon-dahon ng kangkong at pagtistis sa manipis na katawan ng tinapa, lumiwayway ang malaking problemang hindi nagpatulog sa akin: paano na ang M.A. thesis ko?

Ito ang eksaktong pamagat ng aking thesis: “Politiko bilang brand: Ilang pag-aanalisa sa ugnayang politiko-media-tao sa Filipinas sa halalang pampanguluhan 2010.” Nang imungkahi ko kay Dr. Roland Tolentino ang sa simula’y paksa pa lamang ng thesis, sinang-ayunan niya ako. Dahil sa bisa ng dati kong trabaho sa gobyerno, nasaksihan ko kung paano maaaring manipulahin ang imahen ng isang nasa kapangyarihan. Dahil sa ilang kampanyang nasakasihan ko, naramdaman ko ang halaga ng packaging ng politiko. Dahil nakakila ako ng mga PR operator, nasaksihan ko ang pagbuo sa politiko bilang brand na dapat tangkilikin ng madla. Eksakto. Parang hand-book sa image management ang by-product ng thesis ko. Ayos. Lumipas ang isang semestre, nagkaroon na ng adviser ang thesis ko, si Dr. Rhod Nuncio. Pinasimulan na sa akin ang chapter one bilang requirement sa subject na Research. May korte na ang thesis. Nagkasundo kami ni Dr. Nuncio na dalawang presidential candidate lamang ang tututukan ko sa thesis. Dalawang makulay na kandidatong laging nakabalandra sa media sindalas ng patalastas ng kung anu-anong produktong no approved therapeutic claim man o hindi. Una si Manny Villar, at ikalawa ang hindi na nga kakandidatong si Mar. Understatement bukod sa malagkit na cliché ang pagsasabing dumugo ang puso ko dahil sa kaganapan ng huling pangyayari.

Wala nang ibang pupwede pang pagtapatin, si Villar at si Mar lamang. Sila lamang ang nagsasagutan sa mga infommercial. Sila lang ang palagay ko’y may malinaw na storyline sa patalastas. Hindi ang kay Gibo. Hindi ang kay Binay. Hindi ang kay Kabayan. At ngayong nagpaalam na si Mar, sino ang papalit sa nilikha nitong vacuum? Si Mar lamang ang papadyak ng pedicab, kung mayroon mang gagawa nito ay isa na lamang—to borrow Cherrie Gil’s immortal aria—“nothing but a second rate...”. Si Mar lamang at wala nang iba ang magpopolong asul, si Mar lamang ang nasa palengke, si Mar lamang ang may Korina.

Paano na? Paano na ang gagawin kong pag-aanalisa sa pinakamakulay na politiko sa balat ng showbiz cum politika sa bansa? Ano pa ang saysay ng alter ego niyang Mr. Palengke? Paano na ang kakambal niyang polong asul? Ano pa ang saysay ng pinakahihintay kong pinaka-mature at kinaiinipan-ng-lahat-pati-na-mga-anghel-sa-langit-at-sansinukob na kasalang Mar-Korina? Ang pedicab, ano na ang mangyayari sa papalit na hari ng urban-kalsada’t urban-eskinita? Paano na ang “Anak itabi mo, lalaban tayo!”? Paano na ang thesis kong inaamag na sa utak ko ng halos isang taon?

Hindi ako magsasabi ng “Good riddance!” sa nalusaw na kandidatura ni Mar. Hanggang ngayong tinitipa ko ito, hindi ko pa rin maamin sa sarili kong wala na ang paborito kong presidentiable. Hindi pwedeng mawala si Mar dahil pinanghahawakan ko pa rin ang “Hindi ko kayo pababayaan” na binanggit niya sa isang naposturahang palengke kasama ang mga bata’t matandang mukhang galing lahat sa teatro. At paano na ang kasalang inaabang-abangan ko na sinimulan sa pamamagitan ng isang bonggang-bonggang pamamanhikang magku-culminate sa kasalang higit na bongga sa pamamanhikan?

Si Mar ang epitome ng politiko bilang brand. Siya ang sasayaw-sayaw na “Mr. Palengke” na nanguna sa halalang pansenado noong 2004. Siya si “Mr. Palengke” sa bisa ng titulo mula sa Wharton School of Economics ng University of Pennsylvania, sa bisa ng pamumuno sa House Committee on Trade, sa bisa ng pagiging Department of Trade and Industry Secretary noong panahon ni Erap at Gloria. Kung paano ko pupunuan ang kawalan ng isang Mar sa primetime TV ay isa pa ring malaking palaisipan.